Obsesif kompulsif bozukluk (okb) hayat boyu sürer mi?

Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) Hayat Boyu Sürer mi?

Obsesif kompulsif bozukluk (OKB), bireyin tekrarlayan obsesyonlar (istenmeyen, rahatsız edici düşünceler) ve kompulsiyonlar (bu düşünceleri azaltmak için yapılan zorlayıcı davranışlar) yaşadığı kronik bir ruh sağlığı durumudur. Bu bozukluk, bireyin günlük yaşamını, ilişkilerini ve işlevselliğini önemli ölçüde etkileyebilir. Peki, OKB hayat boyu süren bir hastalık mıdır? Bu soruya yanıt verebilmek için OKB’nin seyri, tedavi yöntemleri ve bireyler üzerindeki uzun vadeli etkileri incelenmelidir.

OKB’nin Doğası ve Seyri

OKB’nin seyri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Araştırmalar, bazı bireylerde semptomların zaman içinde azaldığını, bazılarında ise kronik bir şekilde devam ettiğini göstermektedir.

1. OKB’nin Başlangıcı ve Gelişimi

• OKB genellikle çocukluk, ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde başlar (Fineberg ve ark., 2013).

• Bireylerin büyük bir kısmında semptomlar zamanla şiddetlenebilir veya dalgalı bir seyir izleyebilir (Mataix-Cols ve ark., 2002).

• Erken başlayan OKB vakaları, genellikle daha ağır bir seyir gösterir (Bloch ve ark., 2009).

2. Kronik mi, Yoksa Geçici mi?

OKB’nin doğal seyri üç ana şekilde görülebilir:

1. Kronik Seyir: Semptomlar uzun yıllar boyunca devam eder ve zamanla şiddetlenebilir.

2. Dalgalı Seyir: Belirtiler zaman zaman şiddetlenip hafifleyebilir.

3. İyileşen Seyir: Tedavi ile birlikte bazı bireylerde belirtiler büyük ölçüde kaybolabilir.

Fakat araştırmalar, tedavi edilmediğinde OKB’nin büyük oranda kronik bir hastalık olduğunu göstermektedir (Eisen ve ark., 2006).

OKB Tedavi Edilebilir mi?

OKB tam anlamıyla ortadan kalkmasa da, belirtileri kontrol altına almak ve yaşam kalitesini artırmak mümkündür.

1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) ve Etkinliği

• BDT, özellikle maruz bırakma ve tepki önleme (ERP) tekniği ile OKB tedavisinde en etkili yöntemlerden biridir (Abramowitz, 2006).

• Araştırmalar, BDT uygulanan hastaların %50-60’ının belirgin iyileşme gösterdiğini ortaya koymaktadır (Foa ve ark., 2005).

2. İlaç Tedavisi

• Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar), OKB semptomlarını azaltmada etkilidir (Pittenger ve Bloch, 2014).

• İlaç tedavisi tek başına yeterli olmayabilir, ancak BDT ile birlikte kullanıldığında daha güçlü sonuçlar verir (Koran ve ark., 2007).

3. Alternatif ve Yardımcı Yöntemler

• Mindfulness temelli terapiler ve meditasyon, stres seviyelerini düşürerek semptomları hafifletebilir (Hertenstein ve ark., 2012).

• Sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları (uyku düzeni, düzenli egzersiz ve dengeli beslenme), semptomların kontrolünde yardımcı olabilir (Russell ve ark., 2013).

OKB Hayat Boyu Sürer mi?

OKB, birçok bireyde kronik bir seyir gösterse de, bu durum kişinin hayatı boyunca bu hastalıkla aynı şiddette mücadele edeceği anlamına gelmez. Uygun tedavi ve terapi yöntemleri ile semptomlar büyük ölçüde kontrol altına alınabilir ve bazı bireylerde neredeyse tamamen kaybolabilir.

OKB’yi hayat boyu süren bir hastalık olarak görmek yerine, yönetilebilir bir durum olarak ele almak, hem hastalar hem de terapistler için daha olumlu bir bakış açısı sunar. Tedavi sürecine erken başlamak ve uygun yöntemleri kullanmak, OKB’nin bireyin yaşamını minimum düzeyde etkilemesini sağlayabilir.

Klinik Psikolog Ömürcan Bozkuş

Kaynakça

• Abramowitz, J. S. (2006). The psychological treatment of obsessive-compulsive disorder. Canadian Journal of Psychiatry, 51(7), 407-416.

• Bloch, M. H., Landeros-Weisenberger, A., Rosario-Campos, M. C., Pittenger, C., & Leckman, J. F. (2009). Meta-analysis of the symptom structure of obsessive-compulsive disorder. American Journal of Psychiatry, 166(2), 153-163.

• Eisen, J. L., Sibrava, N. J., Boisseau, C. L., Mancebo, M. C., Stout, R. L., Pinto, A., … & Rasmussen, S. A. (2006). Five-year course of obsessive-compulsive disorder: Predictors of remission and relapse. Journal of Clinical Psychiatry, 67(10), 1526-1533.

• Fineberg, N. A., Potenza, M. N., Chamberlain, S. R., Berlin, H. A., Menzies, L., Bechara, A., … & Sahakian, B. J. (2013). Probing compulsive and impulsive behaviors, from animal models to endophenotypes: A narrative review. Neuropsychopharmacology, 38(1), 1-22.

• Foa, E. B., Liebowitz, M. R., Kozak, M. J., Davies, S., Campeas, R., Franklin, M. E., … & Tu, X. (2005). Randomized, placebo-controlled trial of exposure and ritual prevention, clomipramine, and their combination in the treatment of obsessive-compulsive disorder. American Journal of Psychiatry, 162(1), 151-161.

• Hertenstein, E., Rose, N., Holmes, E. A., & Hoyer, J. (2012). Mindfulness-based cognitive therapy in obsessive-compulsive disorder—A case series. Clinical Psychology & Psychotherapy, 19(2), 209-216.

• Koran, L. M., Hanna, G. L., Hollander, E., Nestadt, G., & Simpson, H. B. (2007). Practice guideline for the treatment of patients with obsessive-compulsive disorder. American Journal of Psychiatry, 164(7), 5-53.

• Mataix-Cols, D., Rosario-Campos, M. C., & Leckman, J. F. (2002). A multidimensional model of obsessive-compulsive disorder. American Journal of Psychiatry, 159(2), 266-276.

• Pittenger, C., & Bloch, M. H. (2014). Pharmacological treatment of obsessive-compulsive disorder. Psychiatric Clinics of North America, 37(3), 375-391.

• Russell, A. J., Mataix-Cols, D., Anson, M., & Murphy, D. G. M. (2013). Obsessive-compulsive disorder and comorbid attention deficit hyperactivity disorder: A research review. Journal of Attention Disorders, 17(5), 451-460.